Quyidagi voqealar bodib o‘tgan yillari bilan mos ravishda berilgan javobni belgilang. 1) al-Farg‘oniy rahbarligida Nil daryosi sohilida qurilgan qadimgi gidrometr - daryo oqimi sathini belgilaydigan «Miqyos ап-Nil» inshooti va uning darajoti qayta tiklandi; 2) Hirotda Boysung‘ur kutubxonasida Abulqosim Firdavsiyning mashhur «Shohnoma» dostoni ko‘chirtirildi; 1)Ulug‘bek tomonidan Samarqandda barpo etilgan madrasa ochildi; 4) Xorazmda «Dor ul-hikma va maorif» faoliyati tugatildi. a) 833-yil; b) 861-yil; c) 1017-yil; d) 1040-yil; e) 1420-yil; f) 1429-yil.

Quyidagilardan Chig‘atoy ulusi haqida to‘g‘ri ma’lumotlar berilgan javobni' toping. 1)Chig‘atoy ulusi boshqaruvi davrida Mahmud Torobiy qo‘zg‘oloni bodib o‘tgan; 2)Chig‘atoy ulusi xonlari o‘z qarorgohini XIII asrdan boshlab Movaraunnahrga ko‘chirgan; 3) Chig‘atoy ulusi XIII asrning 40-yillarida ikkiga bodinib ketgan; 4)Chig‘atoy ulusida yer egaligining «mulki sultoniy», «mulk yerlari», «vaqf yerlari», «mulki xos» va «jamoa yerlari» deb ataluvchi 5 turi mavjud bo’lgan;5) Chig‘atoy ulusida hunarmandlar va savdogarlardan «targ‘u» soligd undirilgan; 6) Chig‘atoyxonning ulusni boshqaradigan o‘rdasi Elsuvi (Ili) daryosi bo‘yida edi.

Quyidagilardan faqat to‘g‘ri ma’lumotlar berilgan javobni aniqlang. 1) Shohrux tornonidan Farg‘onadan to O’zgangacha bo‘lgan hududlar Muhammad Jahongir ixtiyoriga berilgan; 2) Mironshoh Mirzo Qoraqo‘yunli turkmanlarning qabila boshligd Qora Yusuf bilan bo’lgan jangda halok bo’lgach, Ozarbayjon va Iraq viloyatlari temuriylar qodidan ketdi; 3) Shohrux tornonidan 1413-yilda Xorazm Oltin O’rda xonlari tasarrufidan qaytarib olingach, Ulug‘bek davlatining . g‘arbiy va janubiy chegaralari xavfsizligi barqarorlashdi; 4) 1553-yilda Italiyaning Florensiya shahrida italiyalik olim Perondinoning «Skifiyalik Tamerlanning ulug‘vorligi» asari bosilib chiqdi; 5) Genrix IV 1403-yilda Amir Temur huzuriga Klavixo boshliq maxsus elchilarini yubordi.

Quyidagilardan bir asrda sodir bo’lgan voqealar berilgan javobni toping.1) G‘arbiy Turk xoqoni To‘ng yabg‘uning hukmronlik davri tugadi; 2) Qutayba ibn Muslim tomonidan Buxoro egallandi; 3) Xalifa Umar ibn Abdulazizning xalifalik davri tugadi; 4) Abu Muslim tomonidan uborilgan harbiy kuch Talos vodiysida Xitoy qo‘shinlariga zarba berdi; 5) Tohiriylarning hukmronligi tugadi;6) Ispaniyada Arab xalifaligidan ajralib chiqqan birinchi mustaqil amirlik tashkil topdi.

XIV asr oxirlarida yuzaga kelgan siyosiy jarayonlarda Amir Temurga qarshi ittifoq tuzib, unga qarama-qarshi turgan davlatlarni aniqlang. 1) Xitoy; 2) Mo‘g‘uliston; 3) Oltin O’rda; 4) Eron; 5) Misr; 6) Dehli sultonligi; 7) Usmoniylar davlati.

Quyidagilardan bir yilda sodir bo’lgan voqealar to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni toping. 1) Jaloliddin Manguberdi Hindistonga o‘z noiblarini tayinlab, o‘zi Iroqqa ketdi; 2)Chingizxon qo‘shinlarining Urganchga yurishi boshlandi; 3) Chig‘atoy ulusi tashkil topdi; 4) Naso (Niso) viloyatidagi qal’alardan birining sohibi bo’lgan Shihobiddin ibn Ahmad an-Nasaviy Sulton Jaloliddin xizmatiga kirdi; 5) Jaloliddin Manguberdi Marog‘a shahrini jangsiz qodga kiritdi; 6) Chingizxon zabt etilgan hududlarni o‘z o‘gdlla,ri Jo‘ji, Chig‘atoy, O’qtoy va Tuliga uluslarga bodib taqsimlab berdi; 7) Chig‘atoy ulusida Mahmud Yalavoch noiblikdan chetlatildi.

Quyidagi voqealarni yillari bilan moslang. 1) Hirot hokimi Abulqosim Boburping hukmronligi tugadi; 2)Movarounnahrda Sulton Ahmadning hukmronligi boshlandi; 3)Mirzo Ulug‘bek muomaladagi fulusiy pullar islohotini amalga oshirdi; 4)Xurosonda Boysung‘urning o‘g‘li Alouddavlaning hukmronligi tugadi; 5) Issiqko‘1 yaqinida sodir bo‘lgan to‘qnashuvda Mirzo Ulug‘bek mo‘g‘ullar ustidan g‘alaba qozondi. a)1425-yil; b)1448-yil; c)1428-yil; d)1457-yil; e)1469-yil; f)1494-yil.

Quyidagilardan to‘g‘ri ma’lumotlar berilgan javobni toping. 1) Ilk o‘rta asrlarda O’rta Osiyo shishasi rangdorligi, yarqiroqligi va tiniqligi jihatidan Vizantiya shishasidan ustun turgan; 2) V-VI asrlarda O’rta Osiyoda islom, buddaviylik, nasroniylik, moniylik, qam (shomonlik) kabi dinlar mavjud bo’lgan; 3) Ilk o‘rta asrlarda xorazm tili xalqaro savdo tili sifatida Yettisuv va Farg‘ona, Sharqiy Turkiston, Xitoy hududlarida foydalanilgan; 4) Ilk o‘rta asrlarda xat, hujjat va ayrim axborotlar kabi maktubotlar asosan charm, yog‘och, sopolga va kamdan kam hollarda qog‘ozga bitilar edi; 5) Manbalarda ta’rif etilishicha, ilk o‘rta asrlarda Toxariston aholisi asosan qam (shomonlik) diniga e’tiqod qilgan; 6) Ilk o‘rta asrlarda Turkiy run (ko‘k turk) xati qabrtoshlar, sopol va metall buyumlar, yog‘och hamda tanga pullarga bitilgan.

Amir Temur qanday takliflar bilan Misr sultoni Barquq huzurida elchilar jo‘natgan? 1)Boyazidga qarshi ittifoq tuzish; 2)do‘stona munosabatlar o‘rnatish; 3)savdogar va tijorat ahllari bordi- keldilarini amalga oshirishlari; 4) turkman qabila boshliqlarini unga topshirishlari zarurligi; 5) To‘xtamishxon bilan o‘zaro aloqalarini uzish; 6) o‘rtada hech qanday ixtilof va adovat harakati bodmasligi.

Temuriyzoda Shohrux vafotidan so‘ng Hirot (Xuroson) taxtiga o‘tirgan shaxslar taxtni egallagan yillariga qarab to‘g‘ri xronologik tartibda berilgan javobni belgilang. 1) Abu Said; 2) Alouddavla; 3) Abulqosim Bobur; 4) Husayn Boyqaro.

Quyidagi voqealar sodir bo’lgan davriga qarab mos ravishda joylashtirilgan javobni toping. 1) Qoraxitoylar Xo‘jand shahri yaqinida Qoraxoniylar eloqxoni Mahmudga zarba berdi; 2) Nasr Eloqxon boshchiligidagi qoraxoniylar Buxoroni egalladi; 3) Ibrohim Bo‘ritegin Xuttalon, Vaxsh, Chag'oniyonni g‘aznaviylardan tortib oldi; a) IX asr; b) X asr; с) XI asr; d) XII asr; e) XIII asr.

Quyida keltirilgan qaysi asarlarda Jaloliddin Manguberdi haqida madumotlar berilgan. 1) «Al-Komil fit-tarix»; 2) «Al-Mufassal»; 3) «Tarixi jahonkusho»; 4) Ravzat us-safo»; 5) «Firdavs ul-iqbol»; 6) «Tarixi arba ulus».

Quyidagilardan Xorazmda Anushteginlar sulolasi hukmronligi davri haqida to‘g‘ri madumotlar berilgan javobni toping.1) Xorazmda Anushteginlar sulolasi hukmronligi XI asrda o‘rnatilgan; 2)Xorazmshoh Takash 1210-yilda Talos vodiysida qoraxitoylarni magdubiyatga uchratadi; 3) Xorazmshoh Takash davrida Eron Xorazmga bo‘ysundirildi; 4) Sultonshoh Mahmud «xorazmshoh» unvonini tiklagan; 5) XIII asr boshida Xorazmning shimoli g‘arbiy va g‘arbiy chegarasi Orol va Kaspiy dengiz sohillaridan o‘tar edi.

Quyidagi voqealar sodir bo’lgan yillari bilan mos ravishda berilgan javobni belgilang. 1)Sarbadorlar yetakchilari Abu Bakr Kalaviy bilan Xurdaki Buxoriylar Amir Husayn buyrugdga ko‘ra dorga tortildi; 2)Amir Temur 200 ming qo‘shin bilan Samarqanddan Xitoyga qarshi yurishga chiqdi; 3) Ispaniya qiroli Genrix III Amir Temur huzuriga ikkinchi marta Klavixo boshchiligidagi maxsus elchilarni yubordi; 4) Seviliyada mashhur Ispaniya elchisi Klavixoning «Esdaliklar» kitobi nashrdan chiqdi. a) 1366-yil; b) 1370-yil; c) 1403-yil; d) 1404- yil; e) 1553-yil; f) 1582-yil.

Amir Temur odimidan biroz avval Movarounnahrdan tashqari o‘z tasarrufidagi viloyat va mamlakatlarni o‘gdl va nabiralari orasida taqsimlaydi. Shundan qaysi hududlar Shohruxga suyurg‘ol qilib berilganligini toping.1) Xuroson; 2) Armaniston; 3) Jurjon; 4) Ozarbayjon; 5) Mozandaron; 6) Iroq; 7) Seiston.

Quyidagilardan bir asrda sodir bo’lgan voqealarni aniqlang.1) Xalifa Mu’tazidning hukmronligi tugadi;2) Nasr II ning hukmronlik davri boshlandi; 3)Mahmud G‘aznaviyning hukmronlik davri tugadi; 4) Xitoyda Tan sulolasi hukmronligi tugadi; 5) knyaz Igor drevlyan qabilalari bilan jangda halok bo‘ldi; 6) Ma’mun xalifalik taxtiga o‘tirdi.

Quyidagi voqealardan G‘aznaviylar davlati hukmronlik qilgan yillar oralig‘ida sodir bo’lganini toping.

XIII asr o’rtalarida mo‘g‘ul xoni Munke mamlakatda soliq va hashar ishlarini tartibga solish to‘g‘risida maxsus farmon - yorliq chiqargan bodib, unga ko’ra.... 1)yomlar bo‘ylab pochta xizmati uchun ajratilgan otlar soni belgilanib, aholidan ortiqcha ot talab qilish man etildi; 2) mamlakatda bir xil vazndagi yuqori qiymatli sof kumush tangalar zarb ettirilib muomalaga chiqarildi; 3) qo’lliarida bevosita topshiriqlari bodmagan elchilarga shahar va qishloqlarga kirmaslik va aholidan ortiqcha yem-xashak hamda oziq-ovqat olmaslik uqtirildi; 4) zakot soligd bekor qilindi; 5.) hunarmand va savdogarlardan olinadigan soliq miqdori 10%ga kamaytirildi.

Quyidagilardan Qarluqlar (a) va O’g‘uzlar (b) tarixiga oid ma’lumotlar mos ravishda to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang. 1) turkman, ozarbayjon, qoraqalpoqlarning etnogenezida muhim rol o‘ynagan; 2) Oltoyning g‘arbida, so‘ngra Irtish daryosining o‘rta oqimida yashaganlar; 3)Yettisuv odkasida o‘z davlatlariga asos solganlar; 4) davlat poytaxti Chu daryosidan shimolroqda joylashgan Suyob shahri bo’lgan; 5) Sirdaryo havzasi hamda Oral dengizi bo‘yida muqim yashaganlar va shu hududda o‘z davlatlariga asos solganlar; 6)X asrning birinchi choragida shimoli- sharqdan qo‘zg‘algan qipchoqlar zarbasiga uchrab bodinib ketgan; 7) o‘zbek va tojiklarning etnogenezida muhim rol o‘ynagan; 8) davlat poytaxti Yangikent shahri bo’lgan.

Hozirgi janubiy O’zbekiston va janubiy Tojikiston, shimoliy Afg'onistonni o‘z ichiga olgan tarixiy viloyat - Toxariston shimolda (a), janubda (b), g‘arbda (c) sharqda (d) qaysi hududlar bilan chegaralangan? 1) Pomir; 2) Murg‘ob vodiysi; 3) Xerirud vodiysi; 4) Hisor togdari; 5) Hindikush.