XIII asr o’rtalarida mo‘g‘ul xoni Munke mamlakatda soliq va hashar ishlarini tartibga solish to‘g‘risida maxsus farmon - yorliq chiqargan bodib, unga ko’ra.... 1)yomlar bo‘ylab pochta xizmati uchun ajratilgan otlar soni belgilanib, aholidan ortiqcha ot talab qilish man etildi; 2) mamlakatda bir xil vazndagi yuqori qiymatli sof kumush tangalar zarb ettirilib muomalaga chiqarildi; 3) qo’lliarida bevosita topshiriqlari bodmagan elchilarga shahar va qishloqlarga kirmaslik va aholidan ortiqcha yem-xashak hamda oziq-ovqat olmaslik uqtirildi; 4) zakot soligd bekor qilindi; 5.) hunarmand va savdogarlardan olinadigan soliq miqdori 10%ga kamaytirildi.

Quyidagi voqealarni yillari bilan moslang. 1) Somoniylar va Safforiylar o‘rtasida urush boshlandi; 2) Xalifa Mu’tazidning hukmronligi boshlandi; 3) Somoniylar davlatida Nasr II ning hukmronligi boshlandi; 4) Ismoil Somoniy butun Movarounnahrni o‘z qod ostiga birlashtirdi; 5) Somoniylar davlati tashkil topdi; a) 865-yil; b) 888-yil; c) 892-yil; d) 893-yil; e) 900-yil; f) 914-yil.

Quyidagi voqealar bodib o‘tgan yillari bilan mos ravishda berilgan javobni belgilang. 1) al-Farg‘oniy rahbarligida Nil daryosi sohilida qurilgan qadimgi gidrometr - daryo oqimi sathini belgilaydigan «Miqyos ап-Nil» inshooti va uning darajoti qayta tiklandi; 2) Hirotda Boysung‘ur kutubxonasida Abulqosim Firdavsiyning mashhur «Shohnoma» dostoni ko‘chirtirildi; 1)Ulug‘bek tomonidan Samarqandda barpo etilgan madrasa ochildi; 4) Xorazmda «Dor ul-hikma va maorif» faoliyati tugatildi. a) 833-yil; b) 861-yil; c) 1017-yil; d) 1040-yil; e) 1420-yil; f) 1429-yil.

Temuriyzoda Shohrux vafotidan so‘ng Hirot (Xuroson) taxtiga o‘tirgan shaxslar taxtni egallagan yillariga qarab to‘g‘ri xronologik tartibda berilgan javobni belgilang. 1) Abu Said; 2) Alouddavla; 3) Abulqosim Bobur; 4) Husayn Boyqaro.

Quyidagi voqealar sodir bo’lgan davriga qarab mos ravishda joylashtirilgan javobni toping. 1) Qoraxitoylar Xo‘jand shahri yaqinida Qoraxoniylar eloqxoni Mahmudga zarba berdi; 2) Nasr Eloqxon boshchiligidagi qoraxoniylar Buxoroni egalladi; 3) Ibrohim Bo‘ritegin Xuttalon, Vaxsh, Chag'oniyonni g‘aznaviylardan tortib oldi; a) IX asr; b) X asr; с) XI asr; d) XII asr; e) XIII asr.

Quyidagilardan bir asrda sodir bo’lgan voqealarni aniqlang.1) Xalifa Mu’tazidning hukmronligi tugadi;2) Nasr II ning hukmronlik davri boshlandi; 3)Mahmud G‘aznaviyning hukmronlik davri tugadi; 4) Xitoyda Tan sulolasi hukmronligi tugadi; 5) knyaz Igor drevlyan qabilalari bilan jangda halok bo‘ldi; 6) Ma’mun xalifalik taxtiga o‘tirdi.

Quyidagilardan bir asrda sodir bo’lgan voqealarni aniqlang. 1) Chig‘atoy ulusi tashkil topdi; 2) G‘azna hukmdori Sobuqteginning hukmronlik davri tugadi; 3) Xristian cherkovi rasman katolik va pravoslav oqimlariga bodinib ketdi; Xorazmda Qutbiddin Muhammadning noibligi boshlandi; 5) Ibrohim Bo‘ritegin Amudaryo bo‘yi viloyatlari - Xuttalon, Vaxsh, Chag‘oniyonni g‘aznaviylardan tortib oldi; 6) Birinchi salib yurishlari boshlandi.

Quyidagilardan G‘aznaviylar saroyida ijod qilgan buyuk mutafakkirlar tO‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni toping.1) Abu Rayhon Beruniy; 2) Muhammad Narshaxiy; 3) Nosir Xusrav; 4) Ibn Sino; 5) Gardiziy; 6) Atoma.lik Juvayniy; 7) Mirxond; 8) Bayhaqiy.

Quyidagilardan to‘g‘ri ma’lumotlar berilgan javobni toping. 1) Ilk o‘rta asrlarda O’rta Osiyo shishasi rangdorligi, yarqiroqligi va tiniqligi jihatidan Vizantiya shishasidan ustun turgan; 2) V-VI asrlarda O’rta Osiyoda islom, buddaviylik, nasroniylik, moniylik, qam (shomonlik) kabi dinlar mavjud bo’lgan; 3) Ilk o‘rta asrlarda xorazm tili xalqaro savdo tili sifatida Yettisuv va Farg‘ona, Sharqiy Turkiston, Xitoy hududlarida foydalanilgan; 4) Ilk o‘rta asrlarda xat, hujjat va ayrim axborotlar kabi maktubotlar asosan charm, yog‘och, sopolga va kamdan kam hollarda qog‘ozga bitilar edi; 5) Manbalarda ta’rif etilishicha, ilk o‘rta asrlarda Toxariston aholisi asosan qam (shomonlik) diniga e’tiqod qilgan; 6) Ilk o‘rta asrlarda Turkiy run (ko‘k turk) xati qabrtoshlar, sopol va metall buyumlar, yog‘och hamda tanga pullarga bitilgan.

Quyidagilardan X asrda yuz bergan voqealar to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni toping. 1)Buxoroda Farjak madrasasi qurildi; 2) Abu Rayhon Beruniy Sulton Ma’sudga bagdshlab «Qonuni Ma’sudiy» asarini yozdi; 3) G‘aznaviylar davlatiga asos solindi; 4) Somoniylar davlati butunlay barham topdi; 5) Xorazmda «Dor ul-hikma va maorif» tashkil etildi; 6) Mahmud Koshg‘ariy «Devonu lug‘otit--turk» (“Turkiy so‘zlar devoni”) asarini yozib tugatdi.

Quyida berilgan yillarda bodib o‘tgan voqealar mos ravishda berilgan javobni toping. 1) 1336-yil: 2) 1366-1370-yillar; 3) 1395-yil;4)1398-1399-yillar; a) Amir Temur Hindistonga yurish qildi va Dehlini egalladi; b) Kesh viloyatidagi Xo‘ja Ilg‘or qishlogdda Amir Temur tavallud topdi; c) Amir Temur va Husayn o‘rtasida bir necha bor o‘zaro to'qnashuvlar bodib o‘tgan; d) Amir Temur Tarak.daryosi bo‘yidagi jangda To‘xtamishxon ustidan g‘alaba qozondi.

Quyida keltirilgan qaysi asarlarda Jaloliddin Manguberdi haqida madumotlar berilgan. 1) «Al-Komil fit-tarix»; 2) «Al-Mufassal»; 3) «Tarixi jahonkusho»; 4) Ravzat us-safo»; 5) «Firdavs ul-iqbol»; 6) «Tarixi arba ulus».

Quyidagilardan Xorazmda Anushteginlar sulolasi hukmronligi davri haqida to‘g‘ri madumotlar berilgan javobni toping.1) Xorazmda Anushteginlar sulolasi hukmronligi XI asrda o‘rnatilgan; 2)Xorazmshoh Takash 1210-yilda Talos vodiysida qoraxitoylarni magdubiyatga uchratadi; 3) Xorazmshoh Takash davrida Eron Xorazmga bo‘ysundirildi; 4) Sultonshoh Mahmud «xorazmshoh» unvonini tiklagan; 5) XIII asr boshida Xorazmning shimoli g‘arbiy va g‘arbiy chegarasi Orol va Kaspiy dengiz sohillaridan o‘tar edi.

Quyidagilardan bir asrda sodir bo’lgan voqealar berilgan javobni toping.1) G‘arbiy Turk xoqoni To‘ng yabg‘uning hukmronlik davri tugadi; 2) Qutayba ibn Muslim tomonidan Buxoro egallandi; 3) Xalifa Umar ibn Abdulazizning xalifalik davri tugadi; 4) Abu Muslim tomonidan uborilgan harbiy kuch Talos vodiysida Xitoy qo‘shinlariga zarba berdi; 5) Tohiriylarning hukmronligi tugadi;6) Ispaniyada Arab xalifaligidan ajralib chiqqan birinchi mustaqil amirlik tashkil topdi.

Quyidagi voqealarni yillari bilan moslang. 1) Xorazmshoh Bahouddin Roziy boshchiligida o‘z elchilarini Chingizxon huzuriga yubordi;2) Chingizxonning katta karvoni O’trorda talandi; 3) Samarqandliklar Alovuddin Muhammadga qarshi qo‘zg‘olon ko‘tardi; 4) Xorazmshoh Takashning hukmronligi tugadi; 5) Alovuddin Muhammad Talos vodiysida qoraxitoylarni magdubiyatga uchratdi; a) 1200-yil; b) 1206-yil; c) 1210-yil; d) 1212-yil; e) 1216-yil; f) 1218-yil.

XIV asr oxirlarida yuzaga kelgan siyosiy jarayonlarda Amir Temurga qarshi ittifoq tuzib, unga qarama-qarshi turgan davlatlarni aniqlang. 1) Xitoy; 2) Mo‘g‘uliston; 3) Oltin O’rda; 4) Eron; 5) Misr; 6) Dehli sultonligi; 7) Usmoniylar davlati.

Quyidagilardan bir yilda sodir bo’lgan voqealar to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni toping. 1) Jaloliddin Manguberdi Hindistonga o‘z noiblarini tayinlab, o‘zi Iroqqa ketdi; 2)Chingizxon qo‘shinlarining Urganchga yurishi boshlandi; 3) Chig‘atoy ulusi tashkil topdi; 4) Naso (Niso) viloyatidagi qal’alardan birining sohibi bo’lgan Shihobiddin ibn Ahmad an-Nasaviy Sulton Jaloliddin xizmatiga kirdi; 5) Jaloliddin Manguberdi Marog‘a shahrini jangsiz qodga kiritdi; 6) Chingizxon zabt etilgan hududlarni o‘z o‘gdlla,ri Jo‘ji, Chig‘atoy, O’qtoy va Tuliga uluslarga bodib taqsimlab berdi; 7) Chig‘atoy ulusida Mahmud Yalavoch noiblikdan chetlatildi.

Quyidagilardan Qarluqlar (a) va O’g‘uzlar (b) tarixiga oid ma’lumotlar mos ravishda to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang. 1) turkman, ozarbayjon, qoraqalpoqlarning etnogenezida muhim rol o‘ynagan; 2) Oltoyning g‘arbida, so‘ngra Irtish daryosining o‘rta oqimida yashaganlar; 3)Yettisuv odkasida o‘z davlatlariga asos solganlar; 4) davlat poytaxti Chu daryosidan shimolroqda joylashgan Suyob shahri bo’lgan; 5) Sirdaryo havzasi hamda Oral dengizi bo‘yida muqim yashaganlar va shu hududda o‘z davlatlariga asos solganlar; 6)X asrning birinchi choragida shimoli- sharqdan qo‘zg‘algan qipchoqlar zarbasiga uchrab bodinib ketgan; 7) o‘zbek va tojiklarning etnogenezida muhim rol o‘ynagan; 8) davlat poytaxti Yangikent shahri bo’lgan.

Quyidagi hukmdorlar hukmronlik qilgan asrda yashagan shaxslarni mos ravishda belgilang. 1)Sosoniylar shohi Xusrav I Anushervon; 2) Somoniy Nuh ibn Nasr; 3) Xalifa Umar ibn Abdulaziz; 4) Xalifa Muoviya I; 5) Mo‘g‘uliston xoni Tugduq Temur. a) Hoshim ibn Hakim; b) Abu Ali Chag‘oniy; c) Ubaydulloh ibn Ziyod; d) Abu Bakr Kalaviy; e) Istami; f) Mahmud Yalavoch.

Quyidagi voqealarni yillari bilan moslang. 1) Hirot hokimi Abulqosim Boburping hukmronligi tugadi; 2)Movarounnahrda Sulton Ahmadning hukmronligi boshlandi; 3)Mirzo Ulug‘bek muomaladagi fulusiy pullar islohotini amalga oshirdi; 4)Xurosonda Boysung‘urning o‘g‘li Alouddavlaning hukmronligi tugadi; 5) Issiqko‘1 yaqinida sodir bo‘lgan to‘qnashuvda Mirzo Ulug‘bek mo‘g‘ullar ustidan g‘alaba qozondi. a)1425-yil; b)1448-yil; c)1428-yil; d)1457-yil; e)1469-yil; f)1494-yil.