XIII asr o’rtalarida mo‘g‘ul xoni Munke mamlakatda soliq va hashar ishlarini tartibga solish to‘g‘risida maxsus farmon - yorliq chiqargan bodib, unga ko’ra.... 1)yomlar bo‘ylab pochta xizmati uchun ajratilgan otlar soni belgilanib, aholidan ortiqcha ot talab qilish man etildi; 2) mamlakatda bir xil vazndagi yuqori qiymatli sof kumush tangalar zarb ettirilib muomalaga chiqarildi; 3) qo’lliarida bevosita topshiriqlari bodmagan elchilarga shahar va qishloqlarga kirmaslik va aholidan ortiqcha yem-xashak hamda oziq-ovqat olmaslik uqtirildi; 4) zakot soligd bekor qilindi; 5.) hunarmand va savdogarlardan olinadigan soliq miqdori 10%ga kamaytirildi.

Quyidagi voqealardan qaysilari qarluqlar Movarounnahrning shimoliy hududlarim egallab, Shosh atroflari, Farg‘ona hamda Zarafshon vodiylariga kelib o‘rnashgan asrda sodir bo’lgan? 1) Somoniy Nasr II ning hukmronlik davri tugadi; 2) Ismoil Somoniy Taroz shahrini zabt etib, ko‘chmanchilarga qaqshatqich zarba berdi; 3) Somoniylar davlatida ogdr iqtisodiy tanglik tufayli aholidan ikki marta soliq undirib olindi; 4) Xorazmda afrigdylar sulolasi hukmronligi barham topib, ma’muniylar sulolasi hukmronligi boshlandi;1) Somoniylar davlati barham topdi.

Quyidagi hukmdorlar hukmronlik qilgan asrda yashagan shaxslarni mos ravishda belgilang. 1)Sosoniylar shohi Xusrav I Anushervon; 2) Somoniy Nuh ibn Nasr; 3) Xalifa Umar ibn Abdulaziz; 4) Xalifa Muoviya I; 5) Mo‘g‘uliston xoni Tugduq Temur. a) Hoshim ibn Hakim; b) Abu Ali Chag‘oniy; c) Ubaydulloh ibn Ziyod; d) Abu Bakr Kalaviy; e) Istami; f) Mahmud Yalavoch.

Quyidagi voqealar sodir bo’lgan davriga qarab mos ravishda joylashtirilgan javobni toping. 1) Mo‘g‘ullar davlatining asoschisi Temuchin tavallud topdi; 2) Chig‘atoy xoni Kebekning hukmronligi tugadi; 3) Chig‘atoy ulusi tashkil topdi. a) X asr; b) XI asr; с) XII asr; d) XIII asr; e) XIV asr.

Quyidagi voqealar to‘g‘ri xronologik tartibda berilgan javobni toping. 1)Horun Bug‘roxon boshliq qoraxoniylar Movarounnahrga hujum boshladi; 2)Qoraxoniylar Somoniylar hukmronligiga barham berdi; 3) Qoraxitoylar. Xo‘jand shahri yaqinida qoraxoniylarning eloqxoni Mahmudga qaqshatqich zarba berdilar; 4)Ibrohim Bo‘ritegin Movarounnahrni va Farg‘onani o‘ziga bo‘ysandirib, mustaqil siyosat yurita boshladi; 5)Qoraxoniylar Xurosonga ikki marta yurish qildi.

Quyidagi voqealar sodir bo’lgan yillari bilan mos ravishda berilgan javobni belgilang. 1) Xurosonda Abul Abbos Abdullohning noibligi boshlandi; 2) Somoniy Nuh ibn Nasr Abu Ali Chag‘oniyni Chag‘oniyonga hokim etib tayinladi; 3) Chig‘atoy Ma’sudbekni Movarounnahr noibi etib tayinladi; 4) Nasr ibn Sayyor Xuroson noibi etib tayinlandi; a) 738-yil; b) 750-yil; c) 830-yil; d) 947-yil; e) 952-yil; f) 1238-yil.

Quyidagilardan G‘aznaviylar saroyida ijod qilgan buyuk mutafakkirlar tO‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni toping.1) Abu Rayhon Beruniy; 2) Muhammad Narshaxiy; 3) Nosir Xusrav; 4) Ibn Sino; 5) Gardiziy; 6) Atoma.lik Juvayniy; 7) Mirxond; 8) Bayhaqiy.

Amir Temur odimidan biroz avval Movarounnahrdan tashqari o‘z tasarrufidagi viloyat va mamlakatlarni o‘gdl va nabiralari orasida taqsimlaydi. Shundan qaysi hududlar Shohruxga suyurg‘ol qilib berilganligini toping.1) Xuroson; 2) Armaniston; 3) Jurjon; 4) Ozarbayjon; 5) Mozandaron; 6) Iroq; 7) Seiston.

Quyidagi voqealar sodir bo’lgan yillari bilan mos ravishda berilgan javobni belgilang. 1)Sarbadorlar yetakchilari Abu Bakr Kalaviy bilan Xurdaki Buxoriylar Amir Husayn buyrugdga ko‘ra dorga tortildi; 2)Amir Temur 200 ming qo‘shin bilan Samarqanddan Xitoyga qarshi yurishga chiqdi; 3) Ispaniya qiroli Genrix III Amir Temur huzuriga ikkinchi marta Klavixo boshchiligidagi maxsus elchilarni yubordi; 4) Seviliyada mashhur Ispaniya elchisi Klavixoning «Esdaliklar» kitobi nashrdan chiqdi. a) 1366-yil; b) 1370-yil; c) 1403-yil; d) 1404- yil; e) 1553-yil; f) 1582-yil.

Quyida keltirilgan qaysi asarlarda Jaloliddin Manguberdi haqida madumotlar berilgan. 1) «Al-Komil fit-tarix»; 2) «Al-Mufassal»; 3) «Tarixi jahonkusho»; 4) Ravzat us-safo»; 5) «Firdavs ul-iqbol»; 6) «Tarixi arba ulus».

Quyidagilardan Chig‘atoy ulusi haqida to‘g‘ri ma’lumotlar berilgan javobni' toping. 1)Chig‘atoy ulusi boshqaruvi davrida Mahmud Torobiy qo‘zg‘oloni bodib o‘tgan; 2)Chig‘atoy ulusi xonlari o‘z qarorgohini XIII asrdan boshlab Movaraunnahrga ko‘chirgan; 3) Chig‘atoy ulusi XIII asrning 40-yillarida ikkiga bodinib ketgan; 4)Chig‘atoy ulusida yer egaligining «mulki sultoniy», «mulk yerlari», «vaqf yerlari», «mulki xos» va «jamoa yerlari» deb ataluvchi 5 turi mavjud bo’lgan;5) Chig‘atoy ulusida hunarmandlar va savdogarlardan «targ‘u» soligd undirilgan; 6) Chig‘atoyxonning ulusni boshqaradigan o‘rdasi Elsuvi (Ili) daryosi bo‘yida edi.

Quyidagi voqealarni yillari bilan moslang. 1) Somoniylar va Safforiylar o‘rtasida urush boshlandi; 2) Xalifa Mu’tazidning hukmronligi boshlandi; 3) Somoniylar davlatida Nasr II ning hukmronligi boshlandi; 4) Ismoil Somoniy butun Movarounnahrni o‘z qod ostiga birlashtirdi; 5) Somoniylar davlati tashkil topdi; a) 865-yil; b) 888-yil; c) 892-yil; d) 893-yil; e) 900-yil; f) 914-yil.

Quyidagilardan to‘g‘ri ma’lumotlar berilgan javobni toping. 1) Ilk o‘rta asrlarda O’rta Osiyo shishasi rangdorligi, yarqiroqligi va tiniqligi jihatidan Vizantiya shishasidan ustun turgan; 2) V-VI asrlarda O’rta Osiyoda islom, buddaviylik, nasroniylik, moniylik, qam (shomonlik) kabi dinlar mavjud bo’lgan; 3) Ilk o‘rta asrlarda xorazm tili xalqaro savdo tili sifatida Yettisuv va Farg‘ona, Sharqiy Turkiston, Xitoy hududlarida foydalanilgan; 4) Ilk o‘rta asrlarda xat, hujjat va ayrim axborotlar kabi maktubotlar asosan charm, yog‘och, sopolga va kamdan kam hollarda qog‘ozga bitilar edi; 5) Manbalarda ta’rif etilishicha, ilk o‘rta asrlarda Toxariston aholisi asosan qam (shomonlik) diniga e’tiqod qilgan; 6) Ilk o‘rta asrlarda Turkiy run (ko‘k turk) xati qabrtoshlar, sopol va metall buyumlar, yog‘och hamda tanga pullarga bitilgan.

Quyidagilardan to‘g‘ri ma’lumotlar berilgan javobni toping. 1) Abdulatif Hirot taxtini tashlab, Movarounnahrga qaytgach, Ulug‘bek tomonidan Buxoroga noib qilib tayinlanadi; 2) Shohruxning vafotidan so‘ng Xuroson taxtini Boysung‘urning o‘g‘li Alouddavla egallaydi; 3) 1448-yilda Abdulatif Movarounnahr taxtini egalladi; 4) 1425-yilda Ulug‘bek tomonidan qoyatoshga yozdirilgan o‘ziga xos «zafarnoma» hozirgi kungacha saqlangan; 5)1449-yilda Ulug‘bek Abdulatifdan yengilgach, Samarqand va Shohruxiya shaharlariga kira olmay taslim boddi; 5) 1447-yilning 12-martida Mirzo Ulug‘bek 55 yoshida fojiali halok bodadi.

Hozirgi janubiy O’zbekiston va janubiy Tojikiston, shimoliy Afg'onistonni o‘z ichiga olgan tarixiy viloyat - Toxariston shimolda (a), janubda (b), g‘arbda (c) sharqda (d) qaysi hududlar bilan chegaralangan? 1) Pomir; 2) Murg‘ob vodiysi; 3) Xerirud vodiysi; 4) Hisor togdari; 5) Hindikush.

Quyidagilardan Xo‘jand shahri bilan bog‘liq to‘g‘ri ma’lumotlarni belgilang. 1) mo‘g‘ullar bosqini vaqtida shahar 7 oy qamal qilingan; 2) 1137-yilda Qoraxitoylar Xo‘jand shahri yaqinida qoraxoniylar eloqxoni Mahmudga qaqshatqich zarba berdi; 3) Temur Malik Xo‘jand hokimi bo’lgan; 4) Chig‘atoy Xo‘jand shahrini o‘ziga qarorgoh qilib olgan; 5) Xo‘jand shahri Sirdaryo ikkiga ayrilgan yerda joylashgan.

Quyidagilardan bir asrda sodir bo’lgan voqealarni aniqlang. 1) Chig‘atoy ulusi tashkil topdi; 2) G‘azna hukmdori Sobuqteginning hukmronlik davri tugadi; 3) Xristian cherkovi rasman katolik va pravoslav oqimlariga bodinib ketdi; Xorazmda Qutbiddin Muhammadning noibligi boshlandi; 5) Ibrohim Bo‘ritegin Amudaryo bo‘yi viloyatlari - Xuttalon, Vaxsh, Chag‘oniyonni g‘aznaviylardan tortib oldi; 6) Birinchi salib yurishlari boshlandi.

Quyidagi voqealarni yillari bilan moslang. 1) Xorazmshoh Bahouddin Roziy boshchiligida o‘z elchilarini Chingizxon huzuriga yubordi;2) Chingizxonning katta karvoni O’trorda talandi; 3) Samarqandliklar Alovuddin Muhammadga qarshi qo‘zg‘olon ko‘tardi; 4) Xorazmshoh Takashning hukmronligi tugadi; 5) Alovuddin Muhammad Talos vodiysida qoraxitoylarni magdubiyatga uchratdi; a) 1200-yil; b) 1206-yil; c) 1210-yil; d) 1212-yil; e) 1216-yil; f) 1218-yil.

Temuriyzoda Shohrux vafotidan so‘ng Hirot (Xuroson) taxtiga o‘tirgan shaxslar taxtni egallagan yillariga qarab to‘g‘ri xronologik tartibda berilgan javobni belgilang. 1) Abu Said; 2) Alouddavla; 3) Abulqosim Bobur; 4) Husayn Boyqaro.

Quyidagilardan bir asrda sodir bo’lgan voqealar berilgan javobni toping.1) G‘arbiy Turk xoqoni To‘ng yabg‘uning hukmronlik davri tugadi; 2) Qutayba ibn Muslim tomonidan Buxoro egallandi; 3) Xalifa Umar ibn Abdulazizning xalifalik davri tugadi; 4) Abu Muslim tomonidan uborilgan harbiy kuch Talos vodiysida Xitoy qo‘shinlariga zarba berdi; 5) Tohiriylarning hukmronligi tugadi;6) Ispaniyada Arab xalifaligidan ajralib chiqqan birinchi mustaqil amirlik tashkil topdi.