Irsiyat – tirik organizmlarning belgi va xususiyatlarini o‘z nasliga o‘tkazish xossasidir. Irsiyat tufayli organizmlar bir-biriga o‘xshash bo‘ladi. Odamlarda tana va yuz tuzilishi, organlarning funksiyasi tashqi muhit omillarining ta’siriga qaramasdan nasldan-naslga o‘tadi. Agar qora tanli bola Yevropada tug‘ilgan bo‘lsa, u o‘z belgilari bilan Afrikada tug‘ilgan bolalardan farq qilmaydi. Irsiy belgilarning avloddan-avlodga o‘tib uzoq muddatlarda saqlanib qolishligi (ya’ni turg‘unligi) tufayli organizmlarning belgilari million yillar davomida o‘zgarmasdan nasldan-naslga o‘taveradi. Odamlarda ham juda ko‘p irsiy belgilar misolida irsiyatning turg‘unligini ko‘rsatish mumkin. Jumladan …

G‘oʻza oʻsimligi ontogenezida kuzatiladigan oʻzgarishlar ketma-ketligi toʻgʻri koʻrsatilgan javobni aniqlang.
1) changlanish; 2) shona; 3) chigit; 4) koʻsak; 5) urugʻ; 6) nish; 7) urugʻ kurtak; 8) poya; 9) qoʻsh urugʻlanish; 10) maysa; 11) gul.

Virusning yuqumlilik xususiyati nimaga bogʻliq?

Sil va ichburug‘ kasalliklarini qaysi hayvon tarqatadi?

Diploid navli bugʻdoy boshogʻida 420 ta don hosil boʻldi. Ushbu boshoq hosil boʻlishidagi urugʻlanishda ishtirok etgan chang donalaridagi jami xromosomalar sonini aniqlang.

Gastrulatsiya bosqichidan keyin hosil boʻlgan embrionning tashqi qavati nima deb ataladi?

Jinsiy koʻpayishni jinssiz koʻpayishdan afzalligi nimada?

Qaysi xususiyat suv shillig‘ining ko‘payishiga xos?

Qisqarish xususiyati bo‘lgan oqsillarni toping.

AaBbCCDdHhJJ genotipga ega organizm necha xil gameta hosil qiladi va bu gametalarning nechtasida A va J genlari birga boʻladi? ( barcha genlar alohida xromosomada ).

Fagositoz qilish xossasiga ega bo‘lgan hujayrani aniqlang.

Miofibrill ipchalari qaysi hujayrada bo‘ladi?

Qaysi tuzilma hujayra shaklini aniqlaydi?

Urbanoekosistemalarda aholining zichligi ( a ) va havo ifloslanishi ( b ) qaysi kasalliklar rivojlanishiga sharoit yaratadi? 1) nevroz; 2) beri-beri; 3) singa; 4) giyohvandlik; 5) Gripp; 6) gepatit; 7) avitaminoz D; 8) avitaminoz A; 9) faringit; 10) poliomiyelit; 11) raxit

Archaning tuxum hujayrasi qayerda etiladi?

Genetik –avtomatik jarayon bu-...

Quyidagi qaysi organizmlar megasporotsit hujayradan megaspora hosil qiladi?
1) makkajo‘xorining changchili guli; 2) yong‘oqning kuchalasi; 3) makkajo‘xorining urug‘chili guli; 4) sebarganing kallakchasi; 5) piyozning soyaboni; 6) tolning kuchalasi.

U ayniqsa yog‘lar sintezida-yog‘ bezlarida, glikogen sintezida-jigar hujayralarida, zaxira modda to‘planadigan hujayra-o‘simlik urug‘ida yaxshi rivojlangan.

Vegetativ novda ( a ), vegetativ kurtak ( b ), vegetativ organ ( c ) va vegetativ hujayra ( d ) ga xos to‘g‘ri ma’lumotni aniqlang. 1) boshlang‘ich bargli novda; 2) uzun va ingichka nayni hosil qiladi; 3) qo‘sh urug‘lanishda qatnashuvchi hujayra; 4) ildiz va poyadan iborat; 5) barg va kurtakdan iborat nihol; 6) barg, gul va kurtakdan iborat nihol.

Rasm orqali ifodalangan mitoz jarayoni bosqichini toping.

Transkripsiyaga tegishli boʻlgan hodisalarni aniqlang.
1) adeninribonukleotidga uratsilribonukleotidning komplementarligi; 2) guanindezoksiribonukleotidning sitozinribonukleotidga komplementarligi; 3) guanindezoksiribonukleotidning uratsilribonukleotidga komplementarligi; 4) uratsilribonukleotidga adenindezoksiribonukleotidning komplementarligi; 5) adeninribonukleotidga uratsilribonukleotidning komplementarligi; 6) guaninribonukleotidga sitozindezoksiribonukleotidning komplementarligi.

Zamburug‘larda quyidagi xususiyatlaridan nechtasi uchraydi?
a ) xemosintez, b ) fotosintez, c ) parazitlik, d ) saprofitlik, e ) vegetativ
ko‘payish.

O‘troq gullarda mavjud bo‘lmagan (a’zoni) qismni aniqlang.

Quyidagilarni mos ravishda toping.
a ) mikologiya; b ) embriologiya; c ) fiziologiya; d ) gidrobiologiya; e ) etologiya.
1) hayvonot olamining xulq-atvorini o‘rganadi; 2) qazilma holdagi organizmlarni o‘rganadi; 3) murtak rivojlanishini o‘rganadi; 4) suv muhitidagi organizmlarni o‘rganadi; 5) organizmlar organlar tuzilishini o‘rganadi; 6) organizmlar organlar funksiyalarini o‘rganadi; 7) hayvonot olamini xulq-atvorini o‘rganadi; 8) mikroorganizmlarni o‘rganadi.

Uy pashshasi oziq ta’mini qaysi a’zosi orqali sezadi?

Cho‘l hayvonlarining kechasi faol hayot kechirishi qanday ahamiyatga ega?

Riboza va dezoksiriboza molekulasi gulyukoza molekulasidan nimasi bilan farq qiladi?

Qaysi organizm otalangan tuxumlarini to tuxumdan chiqquncha orqa tomonida, opichlab yuradi?

Oq gulli va qizil gulli namozshomgul oʻsimliklari chatishtirilganda pushti rangli gulli oʻsimliklar hosil boʻldi.
Ushbu holatda genetik oʻzgaruvchanlikning qaysi turi kuzatiladi?

Uglerodning davriy aylanishiga xos bo‘lgan jarayonlar ketma-ketligini to‘g‘ri ko‘rsating.
1-CO2 + H2O + ATF → C6H12O6 + 12ADF; 2-CO2 ning tuproqdan havoga ko‘tarilishi; 3-uglerod almashinishi natijasida inson amaliyotida foydalaniladigan energiya resurslarining hosil bo‘lishi; 4-bukning nafas olishi; 5-o‘lik hayvonlarning yirtqich hayvonlar tomonidan iste’mol qilinishi; 6-dengiz suvida ohak toshko‘mir korallarning hosil bo‘lishi; 7- hayvonlarning nafas chiqarishi 8- birlamchi konsumentlarnig oziqlanishi; 9- uglerodning bir qismi tuproqda organik modda sifatida saqlanishi; 10-o‘lik o‘simliklarning bakteriyalar tomonidan parchalanishi; 11-ichakda ozuqaning amilaza tasirida parchalanishi; 12-hujayradagi energiya almashinuvi.

Noallel genlar bir yoʻnalishda ta’sir koʻrsatishi natijasida yuzaga chiqadigan belgilarni aniqlang.
1) tovuqlarda pat rangi; 2) itlarda yung rangi; 3) bugʻdoy donining rangi; 4) xoldor toʻtilar pat rangi; 5) hushboʻy noʻxatda gul rangi; 6) makkajoʻxori soʻtasining uzunligi.

Ontogenetik ( a ) va modifikatsion ( b ) oʻzgaruvchanliklarni farqlang. 1) timozin gormoni kamayib ikkilamchi jinsiy belgilarning paydo boʻlishi; 2) 1 yoshdan 25 yoshgacha qalqonsimon bez hajmi ortishi; 3) endemic buqoqda qalqonsimon bez hajmi ortishi; 4) peshona liqildogʻining bitishi; 5) togʻ kasalligida yurak urishining tezlashishi; 6) yoz faslida ichaklarda mayatniksimon harakatning susayishi; 7) ichburugʻ amyobasi yoʻgʻon ichak devorini yemirishi; 8) leyshmaniya terida tuzalmaydigan yara hosil qilishi.

Gipertonik eritmada sodir bo‘luvchi quyidagi jarayonlardan to‘g‘risini toping.

Qirqbo‘g‘imlarning o‘ziga xos tuzilmasini toping.

Quyidagi rasmda ko‘rsatilgan quloq qismlarini toping.

Anorganik tabiatning noqulay sharoitiga qarshi kurashish uchun yashash joyini oʻzgartiradigan ( a ) va oʻzgartirmaydigan ( b ) hayvonlarni aniqlang. 1) kit; 2) mayna; 3) zargʻaldoq; 4) gʻoz; 5) ugor baligʻi; 6) qirgʻovul; 7) oq planariya; 8) gidra; 9) koʻl baqasi; 10) laylak.

Hazm tizimining eng uzun qismida uchraydigan kasallikni aniqlang.

Embrional induksiya dastlab qaysi hayvonlarda o‘rganilgan?

Evolutsiyada erkin yashovchi yassi chuvalchanglarning morfologik yuksalishi ( a ) va tubanlashishi ( b ) natijasida qaysi yangi turkumlar paydo boʻlgan?

Qaysi a’zo hujayralarida suvning miqdori 10 % ga yaqin?

Qaysi holatda odamda qon ivish vaqti me’yoridan yuqori koʻrsatgichda boʻladi?
1) antigemofil omil normadan koʻp boʻlsa; 2) Ca2+ ioni qonda yetishmaganda; 3) trombotsitlarning qondagi miqdori 600 ming/mm3 ga teng boʻlsa; 4) gemofiliya kasalligida; 5) gemolitik kasallikda; 6) gipovitaminoz
K da; 7) qonda kalsiyning miqdorini koʻpayishi; 8) leykopeniya holatida.

Sodda hayvonlar tipiga mansub organizmlarda qaysi maxsus organoidlar bo‘ladi?

Quyidagilar orasidan evglenani toping.

Fotosintezning qorong‘ulik bosqichida sarflangan energiya, hosil bo‘lgan glyukozaning to‘liq parchalanishidan ajralgan issiqlik energiyasidan qanchaga kam. (hosil bo‘lgan va parchalangan glyukozaning miqdori -180 g)

Quyidagi qaysi organizmlarda gastrulyatsiya jarayoni urg‘ochi individ organizmida amalga oshadi?
1) sariq chayon; 2) manta; 3) povituxa; 4) triton; 5) tilyapiya; 6) dengiz tulkisi; 7) oq sla.

Oziq zanjiri zvenolari to‘g‘ri tartibda ifodalangan javobni toping.
1 – hasharot; 2 – musicha; 3 – o‘rgimchak; 4 – mangust; 5 – ilon; 6 –o‘simlik.

Istemol qilinadigan lishaynikni toping.

Odam organizmida hajmi doimiy oʻzgaruvchan a’zolar koʻrsatilgan javobni aniqlang.

Shaklning bo‘yalganligi kasallikning fenotipda namoyon bo‘lishini ifodalaydi. F2 da chapaqay o‘g‘il tug‘ilgan bo‘lsa, shajaradagi dastlabki ayol genotipini toping.

Katta va kichik qon aylanish doiralari qismlari ketma-ketligini aniqlang.
1) qorincha; 2) boʻlmacha; 3) arteriya; 4) vena; 5) arteriola; 6) kovak vena; 7) kapillar; 8) limfa tomiri.